Artrose in de enkel(s)

Primaire artrose is de belangrijkste oorzaak. De leeftijd speelt hierbij een rol met de aandoening. De kraakbeen laag van het gewricht wordt dunner en hierdoor zal deze vrijwel volledig verdwijnen. Hierdoor zal er bot-op-bot contact ontstaan. Ontstekingen kunnen het kraakbeen ook aantasten, bijvoorbeeld bij reumatoïde artritis. Hierdoor kan het kraakbeen helemaal verdwijnen. Dit wordt ook wel secundaire artrose genoemd. Het langdurig dragen van verkeerd schoeisel of een andere manier van bewegen kunnen ervoor zorgen dat het kraakbeen extra snel kan gaan slijten. Ook jicht, reuma en een fractuur of botbreuken kunnen tot de oorzaken behoren.

Een orthopedisch chirurg zal u een aantal vragen stellen over uw klachten en lichamelijk onderzoek bij u uitvoeren. Vaak is dit voor een specialist al voldoende om artrose in de enkel vast te stellen. Toch wordt er voor de volledigheid ook altijd een röntgenfoto gemaakt. Hierop is artrose en de ernst ervan duidelijk zichtbaar. In sommige gevallen wordt ook nog gekozen voor aanvullend onderzoek door het maken van een CT-scan of MRI. Wanneer men reuma of jicht wil uitsluiten, dan wordt er een bloedonderzoek uitgevoerd.

Bij slijtage van de gewrichten verdwijnt het kraakbeen grotendeels of zelfs helemaal. Hierdoor kan dit aangetaste gewricht niet meer soepel bewegen. De wrijving tussen de botten kan toenemen en pijn gaan doen. Door vochtophopingen kunnen er zwellingen in de enkel ontstaan en een pijnlijke druk tegen de zenuwuiteinden uitoefenen. Dit maakt het lastig om de enkel te bewegen. Ook kan er botweefsel ontstaan aan de randen van de gewrichten, hiermee probeert het lichaam de belasting over een breder oppervlak te verdelen. 

Bij het vaststellen van ernstige klachten zal de huisarts doorverwijzen naar een orthopedisch chirurg. Hij stelt een diagnose aan de hand van lichamelijk onderzoek en een vragenlijst. Hij zal controleren hoe de benen en voeten van elkaar bewegen en een röntgenfoto maken. Dit doet hij om precies te zien welke gewrichten door artrose zijn aangetast. In eerste instantie zal hij de aandoening zonder operatief ingrijpen proberen te behandelen. Bij overgewicht adviseert hij om af te vallen. Ook kunt u ervoor kiezen om steunzolen of enkelbraces te nemen om het lopen bijvoorbeeld te vergemakkelijken. Pas als de artrose zo erg is toegenomen wordt er gekozen voor een operatief behandeling, denk bijvoorbeeld aan een operatie of een enkelprothese. Wanneer een operatie noodzakelijk is, dan kiest men vaak voor het vastzetten van het enkelgewricht. Dit wordt artrodese genoemd. Een nadeel van deze ingreep is dat de beweeglijkheid van de enkel enigszins opgeofferd wordt. Gelukkig ervaren de meeste mensen hier geen hinder van omdat er voor de operatie ook al sprake was van stijfheid in de enkel. Ook kan gekozen worden voor een prothese. Er kleven echter wel een aantal nadelen aan deze optie. Een enkelprothese heeft een minder lange levensduur dan bijvoorbeeld een knieprothese. De prothese zal dus sneller vervangen moeten worden. En deze tweede operatie verloopt vaak moeizamer dan de eerste. Een specialist zal altijd met u samen bepalen welke optie voor u de beste is.

Zoals met elke operatie kunnen ook hier complicaties bij optreden. Zo loopt u het risico op trombose of een infectie. In een enkel geval komt het wel eens voor dat de botten niet aan elkaar vast groeien. Dit heeft tot gevolg dat u langer in het gips blijft of dat er nog een operatie noodzakelijk is.